Από την προφορική ιστορία μαθαίνουμε οτι η ποικιλία τομάτας που καλλιεργούμε, υπήρχε στους κήπους των περισσότερων σπιτιών της περιοχής μας, τουλάχιστον από το 1900. Με τα υπάρχοντα στοιχεία δεν μπορούμε να δούμε πιο παλιά.
Σε κάθε φυτό μπορεί κανείς να βρεί ταυτόχρονα μπουμπούκια, λουλούδια, μικρές πράσινες τομάτες και κόκκινες ώριμες τομάτες
Μια από τις τοπικές ονομασίες της συγκεκριμένης τομάτας ήταν "ιταλική" που δηλώνει με σαφήνεια τον προτελευταίο σταθμό της, πριν καλλιεργηθεί από τους κατοίκους της περιοχής μας.
Ας απαντήσουμε στο αρχικό ερώτημά μας προσπαθώντας να αναγνωρίσουμε τις βασικές διαφορές ανάμεσα σε μια "σύγχρονη" εκτατική καλλιέργεια νέων υβριδίων τομάτας και του δικού μας βιολογικού τρόπου παραγωγής από ένα παλιό - σχεδόν ξεχασμένο - σπόρο.
Οι "σύγχρονες" εκτατικές καλλιέργειες τομάτας απαιτούν :
- Φυτά που να παράγουν τομάτες με χοντρή φλούδα, ομοιόμορφο μέγεθος και σχήμα, για την εύκολη μεταφορά τους στα αστικά κέντρα. Χρησιμοποιούνε υβρίδια που να ικανοποιούνε κυρίως τις απαιτήσεις αυτές και μόνο αυτές.
- Ταυτόχρονη ωρίμανση των καρπών σε κάθε φυτό, αλλά και σε ολόκληρη την καλλιέργεια. Αυτή η απαίτηση είναι εντονότερη στη βιομηχανική τομάτα, δηλαδή στην τομάτα που προορίζεται για τοματοπολτό. Με την ταυτόχρονη ωρίμανση μειώνεται το κόστος συλλογής, επειδή με μια και μόνο επίσκεψη ξεριζώνεται το φυτό και τινάζονται όλες οι τομάτες που είναι πάνω του. Στη συγκομιδή με μηχανήματα η απαίτηση αυτή είναι καθοριστικής σημασίας.
- Συχνή άρδευση, χρήση λιπασμάτων, εντομοκτόνων και ζιζανιοκτόνων για να παράγουν το μέγιστο δυνατό, που συχνά υπερβαίνει στη βιομηχανική τομάτα, τους 10 τόνους ανά στρέμμα.
Στο δικό μας βιολογικό τρόπο παραγωγής :
- Χρησιμοποιούμε έναν παλιό σπόρο, δηλαδή εγκλιματισμένο στη συγκεκριμένη περιοχή για πάνω από έναν αιώνα. Κάθε χρόνο διαλέγουμε τα καλύτερα φυτά και από αυτά τις καλύτερες τομάτες. Έτσι επιλέγουμε το σπόρο που θα φυτέψουμε την επόμενη χρονιά. Μια διαδικασία που ακολουθήσανε οι άνθρωποι εξ' αρχής. Έτσι "εξημερωθήκανε" άγρια είδη και άρχισε η οργανωμένη "Γεωργία".
- Δεν χρησιμοποιούμε καθόλου χημικά λιπάσματα, εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα παρά μόνο οργανικό κομπόστ από τα φυτικά υπολείμματα του κτήματός μας. Δεν επιβαρύνουμε δηλαδή το περιβάλλον με κανενός είδους χημικό απόβλητο.
- Δεν χρειάζεται να ποτίζουμε συχνά από τη στιγμή που τα φυτά μας έχουν την πλήρη ανάπτυξή τους. Η συγκεκριμένη ποικιλία απλώνει πυκνή βλάστηση και πλούσιο φύλλωμα, με απότέλεσμα τόσο να δημιουργούνται ριζίδια τα οποία απόρροφούν υγρασία όσο και να μην επηρεάζονται οι τομάτες από την ηλιακή ακτινοβολία. Όταν δε, αρχίσουμε τη συλλογή, δεν ποτίζουμε καθόλου πια.
- Σε κάθε φυτό μπορεί κανείς να βρεί ταυτόχρονα μπουμπούκια, λουλούδια, μικρές πράσινες τομάτες και κόκκινες ώριμες τομάτες. Ακριβώς δηλαδή όπως ένα φυσιολογικό φυτό τομάτας.
- Καλλιεργώντας τον παλιό αυτό σπόρο καταγράφουμε ένα μικρό τμήμα της φυτικής μας ιστορίας και έμπρακτα βοηθούμε στη διατηρησή της. Κάθε χρόνο δίνουμε αρκετές χιλιάδες σπόρους σε ανθρώπους που θέλουν να καλιεργήσουν μια ντόπια ποικιλία, μέσω της προσωπικής μας επαφής, αλλά κυρίως μέσω του "Πελίτι".
- Υπάρχουν ποικιλίες που ξεχωρίζουν για τις γευστικές τους ιδιότητες, φυλάσονται ως κόρες οφθαλμού και αναφέρονται διεθνώς σαν "heirloom tomatoes".
- Οι τομάτες μας είναι ανομοιόμορφες, με ακανόνιστο σχήμα, κατακκόκινες και λεπτόφλουδες. Ότι χειρότερο δηλαδή για την εμπορία τους. Έχουν όμως κάτι δυσεύρετο. Γεύση τομάτας, όπως παλιά.
Φύτεμα των μικρών φυτών
σκάψιμο για να φύγουν τα αγριόχορτα
Συλλογή των ώριμων καρπών
Τα τόσα χρόνια εμπειρίας στην καλλιέργεια τομάτας, μας έδειξαν ότι, οχι μόνο είναι εφικτή μια κερδοφόρος βιολογική καλιέργεια σε μεγάλη κλίμακα, αλλά και ένας παλιός σπόρος μπορεί να ανταπεξέλθει καλύτερα από πολλά νέα υβρίδια.